Tytuł oryginalny: Memoiren einer Grossmutter. Bilder aus der Kulturgeschichte der Juden Russlands im. 19. Jahrhundert
Autor: Paulina Wengeroff
Tłumaczenie z języka niemieckiego: Lidia Jerkiewicz, Alicja Rosenau, Agata Reibach
Wstęp i opracowanie: Alicja Maślak-Maciejewska
Redakcja naukowa tomu: Marcin Wodziński
Redakcja wydawnicza: Fryderyk Nguyen
Recenzent: Artur Markowski

Książka do nabycia w księgarni PWN »

Wspomnienia babki. Obrazy z dziejów rosyjskich Żydów w XIX wieku autorstwa Pauliny Wengeroff (1833–1916) są monumentalnym, dwutomowym dziełem przedstawiającym szeroką panoramę życia żydowskiego w carskiej Rosji.

Narracja Wengeroff jest pełna etnograficznych detali oraz bezcennych z naszej perspektywy opisów tradycji i zwyczajów, np. dotyczących stroju, ceremonii zaślubin, opieki nad dzieckiem, przebiegu świąt i obrzędów z nimi związanych, kuchni, praktyk leczniczych. Autorka charakteryzuje tradycyjny świat Żydów wschodnioeuropejskich, a następnie jego upadek, będący konsekwencją przemian modernizacyjnych. Opisy przepełnione są nostalgią i sporządzane z pełną świadomością, że dotyczą świata, który odchodzi.

Dzieło Wengeroff zalicza się dziś do klasyki żydowskiej autobiografii, jest ponadto jednym z pierwszych i najważniejszych żydowskich tekstów autobiograficznych napisanych przez kobietę i ujmujących kobiece doświadczenie. Poza tym (a może przede wszystkim) Wspomnienia są znakomitym tekstem literackim; zostały napisane z talentem i pisarskim wyczuciem.

Drugi tom obejmuje okres od zamążpójścia autorki w 1850 roku do śmierci jej męża w 1892, czyli większą część jej dorosłego życia. Motywem przewodnim tomu drugiego jest upadek tradycyjnego świata, barwnie opisanego w tomie pierwszym.