Tytuł oryginalny: Tłumaczenie na podstawie rękopisu w języku rosyjskim i języku jidysz: Rossijskij Gosudarstwiennyj Archiw Litieratury i Iskusstwa (RGALI), F. 2583: An-skij S. (praw. nazw. im. patr. Rappoport Siemion Akimowicz 1863–1920) – pisarz, opis. 1, dieła: 2, 3, 4, 5, 6

Autor: S. An-ski (Szlojme Zajnwl Rapoport)
Tłumaczenie z języka rosyjskiego:  Bella Szwarcman-Czarnota
Wstęp i opracowanie krytyczne: Artur Markowski
Redakcja naukowa tomu: Marcin Wodziński
Redakcja wydawnicza: Małgorzata Grochocka
Recenzent: Małgorzata Domagalska

Książka do nabycia w księgarni PWN »

Pisarz oraz folklorysta S. An-ski (1863–1920) pisał po rosyjsku dziennik przez cały okres pierwszej wojny światowej, jednak zachowały się z niego jedynie zapiski z czterech miesięcy, od 1 stycznia do 10 października 1915 roku. Te fragmenty obejmują opis pracy An-skiego w Żydowskim Komitecie Pomocy Ofiarom Wojny w Petersburgu, lecz przede wszystkim pracy w terenie, gdy niósł pomoc ofiarom wojny w Galicji i na ziemiach centralnej Polski. Jego zapiski stanowią unikatową relację z okupowanej wówczas przez wojska rosyjskie prowincji, z linii i zaplecza frontu, z pociągów, szpitali, miast i miasteczek. Jest ważnym źródłem dotyczącym brutalnego postępowania wojsk carskich wobec ludności Galicji, relacji polsko-żydowskich, wreszcie dramatycznych, wojennych przeobrażeń świata wschodnioeuropejskich Żydów – opisywanych wielokrotnie w literaturze naukowej jako zmierzch tradycyjnych form religii żydowskiej. Autor przekazuje krótkie, lecz wstrząsające obrazy losów ludności cywilnej w czasie pierwszej wojny światowej na terenie, który i dziś stał się miejscem krwawych działań wojska. Z tekstu dowiemy się wiele o życiu codziennym ludności cywilnej w czasie wojny, o tym, co uchodźcy jedli, jak podróżowali, w jaki sposób można było im pomóc. Jak Żydzi radzili sobie z obowiązkami religijnymi w takich czasach. W tym wojennym chaosie autor dziennika w magiczny niemal sposób przemierza zachodnią Ukrainę w poszukiwaniu tych, którym należy pomóc przeżyć.